Sinds een paar weken loopt de schaakshow 'Chess Masters: The Endgame' op BBC2. In de schaakwereld is het programma slecht ontvangen; de meningen en recensies zijn vooral negatief.
Het programma wordt gepresenteerd door Anthony Mathurin, Sue Perkins en David Howell. De laatste is de expert die de opdrachten begeleidt en iets te enthousiast de partijen van commentaar voorziet.
Twaalf amateurs moeten het tegen elkaar opnemen. Het niveau van de spelers wordt niet in Elo-punten uitgedrukt en lijkt zeer uiteenlopend. Met opdrachten, snelschaken en klassieke partijen is er competitie en vallen deelnemers af, zoals in iedere spelshow. Het programma is een soort Bake Off (Heel Holland Bakt) concept in 35 minuten, maar dan met schaken in plaats van bakken.
Veel mensen vinden het TV-programma tekort om het schaakspel uit te leggen. Dat lijkt ook niet de bedoeling. De presentatoren doen er wel alles aan om de spanning van schaakpartijen over te brengen.
Een bezwaar van schakers is dat de partijen slecht te volgen zijn. Dat klopt, maar zijn echte schakers de doelgroep? Waarschijnlijk niet. Het programma wordt prime-time uitgezonden en bereikt daarom ook veel mensen die niet schaken. Desalniettemin zou ik ook graag zien dat er wat vaker en langer een schaakdiagram in beeld is.
De deelnemers moesten in de eerste aflevering een ongewone puzzel oplossen. Dat deed de wenkbrauwen fronsen bij sommige schakers, omdat het volgens hen niets met schaken te maken heeft. Een schaakpuzzel is meestal een schaakprobleem, maar de BBC schotelde de deelnemers een zogenaamde routeplanner voor. De opdracht is om met bijvoorbeeld een loper in zo min mogelijk bewegingen alle pionnen te slaan die her en der op het bod staan opgesteld. Schakers die De Stappenmethode volgen of hebben gevolgd, kennen deze visualisatie training. Deze vaardigheidsoefening vergroot overzicht aan het schaakbord (‘board vision’) en komt bij Stap 2 op bijna iedere pagina voor.
Veel commentaar gaat over de bijnamen die de spelers hebben, zoals Chess Princess, Action Man en Unruly Knight. Bijnamen zijn gebruikelijk in de e-sport cultuur, maar komen nogal bespottelijk over. Een bijnaam verzin je niet vooraf, die krijg je in de loop van de tijd.
Er is veel aandacht voor de achtergrond van de spelers en dat is vooral gericht op het drama van het menselijke leven. Positief daaraan is dat de deelnemers vertellen waarom ze schaken en dat kan een inspirerende werking hebben op de kijkers.
Ik ben van mening dat de BBC een goede poging heeft gedaan om het schaken onder een groot publiek bekender te maken. Schaken heeft geen suf imago meer, maar wordt nog wel geassocieerd met oude grijze mannen met brillen.
Bij de selectie is gedacht aan diversiteit, want er zijn verschillen tussen de kandidaten in onder andere geslacht, leeftijd, geaardheid, etnisch-culturele achtergrond. Chess Masters laat daarmee zien dat schaken voor iedereen een leuke hobby kan zijn.